Həmd, Aləmlərin Rəbbi Allahadır. Salat və salam, Peyğəmbərimiz Məhəmmədə, onun əhli beytinə və səhabələrinin hamısının üzərinə olsun.

Heç şübhə yoxdur ki, Allah Təalanın qulları üzərindəki nemətlərindən biri də, onlara mükafatlarını vermək və onları lütfündən çoxaltmaq üçün günlər və aylar boyu xeyr və bərəkət mövsümlərini bir-biri ardınca dalbadal onlara bəxş etməsidir. Mübarək həcc mövsümü bitər birməz, onu qiymətli ay olan Allahın Məhərrəm ayı izləmişdir.

Necə ki Peyğəmbər –Ona və ailəsinə salam olsun- bu barədə belə buyurmuşdur:

{ أَفْضَلُ الصِّيَامِ بَعْدَ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ الْمُحَرَّمُ، وَأَفْضَلُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الْفَرِيضَةِ صَلاَةُ اللَّيْلِ } [ روا مسلم ]

"Ramazandan sonra ən fəzilətli oruc, Allahın Məhərrəm ayında olan orucudur. Fərz namazlardan sonra ən fəzilətli namaz isə, gecə namazıdır" [Müslim].

Peyğəmbər-Ona və ailəsinə salam olsun- Məhərrəm ayını, Allahın ayı olaraq adlandırması, bu ayın şərəf və fəzilətinə dəlalət edir. Çünki Allah Təala, yaratdığı bəzi varlıqlara özünə uyğun xüsusiyyətlər verər, digər bəzi varlıqları da başqasından üstün tutar.

Həsən Bəsri -Allah ona rəhmət etsin- Məhərrəm ayı haqqında belə deyir:

"Allah Təala ili, müqəddəs bir ayla açmış, yenə müqəddəs bir ayla sona çatdırmışdır. Allah qatında 12 ay içərisində üstünlüyü Ramazan ayından daha böyük başqa bir ay yoxdur".

Aşura orucunun fəziləti haqqında isə Peyğəmbər –Ona və ailəsinə salam olsun- belə buyurmaqdadır:

{سُئِلَ عَنْ صَوْمِ يَوْمِ عَاشُورَاءَ،فَقَالَ: يُكَفِّرُ السَّنَةَ الْمَاضِيَةََ } [ رواه مسلم ]

"Rəsulullah-Ona və ailəsinə salam olsun- Aşura günü orucu haqqında soruşulduqda belə buyurmuşdur: Keçmiş ilin (kiçik) günahlarına kəffarə olar" [Muslim].

{ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم - قَدِمَ الْمَدِينَةَ فَوَجَدَ الْيَهُودَ صِيَامًا يَوْمَ عَاشُورَاءَ، فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم -: مَا هَذَا الْيَوْمُ الَّذِي تَصُومُونَهُ؟ فَقَالُوا: هَذَا يَوْمٌ عَظِيمٌ، أَنْجَى اللَّهُ فِيهِ مُوسَى وَقَوْمَهُ وَغَرَّقَ فِرْعَوْنَ وَقَوْمَهُ، فَصَامَهُ مُوسَى شُكْرًا فَنَحْنُ نَصُومُهُ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم -: فَنَحْنُ أَحَقُّ وَأَوْلَى بِمُوسَى مِنْكُمْ، فَصَامَهُ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم - وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ } [ متفق عليه ]

"Rəsulullah-Ona və ailəsinə salam olsun- Mədinəyə hicrət etdiyi zaman yəhudiləri Aşura günü oruc tutarlarkən gördü. Bunu gördükdə Rəsulullah-Ona və ailəsinə salam olsun- onlara: Bu gün tutduğunuz oruc nədir? deyə soruşdu. Onlar: Bu gün Allahın, Musa və qövmünü Firondan qurtardığı, Firon və qövmünü (dənizdə) boğduğu böyük bir gündür. Musa, Allaha bir şükrün ifadəsi olaraq bu gün oruc tutduğu üçün, biz də oruc tuturuq, dedilər. Bunun üzərinə Rəsulullah –Ona və ailəsinə salam olsun- belə buyurdu: Biz Musaya, sizdən daha haqq sahibi və layiqik. Rəsulullah-Ona və ailəsinə salam olsun- bu gün oruc tutdu və bu gündə oruc tutmağı əmr etdi" [Buxari və Müslim]

Rəvayətin davamında belə buyurmuşdur:

{ لَئِنْ بَقِيتُ إِلَى قَابِلٍ لَأَصُومَنَّ التَّاسِعَ }[ رواه مسلم ]

"Əgər gələcək ilə qovuşsam, onuncu gün ilə birlikdə doqquzuncu günü də oruc tutacağam" [Muslim]

Başqa bir rəvayətdə belə buyurmuşdur:

{خَالِفُوا الْيَهُود,صُومُوا يَوْمًا قَبْله,أَوْ يَوْمًا بَعْده} [ رواه أحمد ]

"Yəhudilərə zidd hərəkət edin. Aşura günü ilə birlikdə bir gün əvvəl və ya bir gün sonra da oruc tutun" [Əhməd bin Hənbəl]

Başqa bir rəvayətdə belə buyurmuşdur:

{ صُومُوا يَوْمَ عَاشُورَاءَ،وَخَالِفُوا فِيهِ الْيَهُودَ،صُومُوا قَبْلَهُ يَوْمًا أَوْ بَعْدَهُ يَوْمًا } [ رواه أحمد وابن خزيمة ]

"Aşura günü oruc tutun və o gündə yəhudilərə zidd hərəkət edin. O gündən bir gün əvvəl və ya bir gün sonra da oruc tutun" [Əhməd və İbn Hüzeymə].

Bu səbəblə müsəlmanın aşağıdakı bir çox faydaları əldə edə bilməsi üçün 9, 10, 11-ci  günlər (bu günlər miladi tarixi ilə Yanvarın 6, 7, 8-ci günləri deməkdir) olmaq üzrə üç gün oruc tutması lazımdır:

1. Üç gün oruc tutmaqla özünə tam bir aylıq oruc savabı yazılar. Çünki hər yaxşılıq, on qatıyla mükafatlandırılar.

Necə ki, Peyğəmbər-Ona və ailəsinə salam olsun- hər aydan üç gün oruc tutar və səhabələrinə də tutmalarını əmr edərdi.

2. Bu aydakı oruc, Ramazan orucundan sonra ən fəzilətli orucdur.

Necə ki, Peyğəmbər -Ona və ailəsinə salam olsun- bu mövzuda belə buyurmuşdur:

{ أَفْضَلُ الصِّيَامِ بَعْدَ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ الْمُحَرَّمُ، وَأَفْضَلُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الْفَرِيضَةِ صَلاَةُ اللَّيْلِ } [ روا مسلم ]

"Ramazan ayından sonra ən fəzilətli oruc, Allahın Məhərrəm ayı olan orucudur. Fərz namazlardan sonra ən fəzilətli namaz isə, gecə namazıdır" [Muslim].

3. Məhərrəm ayının 10-cu (yəni Yanvarın 7-ci) günü ilə birlikdə 9-cu və 11-ci günlərini (Yanvarın 6-cı, 8-ci günləri) tutmaqla yəhudilərə zidd hərəkət edilmiş olar.

4. Peyğəmbər -Ona və ailəsinə salam olsun- nümunə götürülmüş olar.

Necə ki, Abdullah bin Abbasdan -Allah ondan razı olsun- rəvayət olunan hədisdə, Peyğəmbər -Ona və ailəsinə salam olsun- bu gün oruc tutmuş və səhabələrinə də bu gündə oruc tutmalarını əmr etmişdir.

5. Bu oruc, böyük günahlardan çəkinmək şərtiylə bir il boyunca işlənən kiçik günahlara kəffarə olar (yəni kiçik günahların bağışlanmağına səbəb olar).

Bundan əlavə olaraq da  orucun savab və mükafatı, sərhədsizdir.

Necə ki, Peyğəmbər –Ona və ailəsinə salam olsun- bu barədə belə buyurmuşdur:

{ كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ يُضَاعَفُ لَهُ، الْحَسَنَةُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا إِلَى سَبْعِ مِائَةِ ضِعْفٍ. قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ: إِلاَّ الصَّوْمَ فَإِنَّهُ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ } [ متفق عليه ]

"Adəm oğulunun hər əməli üçün özünə qat-qat savab verilər. Hər yaxşılıq, on qatından yeddi yüz qatına qədər mükafatlandırılar. Allah Təala buyurdu ki: Oruc bunun xaricindədir. Çünki oruc mənim üçündür və onun mükafatını da mən verərəm" [Buxari və Muslim].

Bu da orucun səbirdən olmasından ötəridir, əlbətdə oruc tutan səbr göstərərək Allah üçün axşama qədər yeyib-içməyini tərk edər.

Necə ki, Allah Təala bu barədə belə buyurmuşdur:

"(Axirətdə) yalnız səbr edənlərə, mükafatları (tərəfimizdən) hesabsız olaraq veriləcək" (Zumər surəsi, 10)

Qışda tutulan oruc; gündüzü qısa və soyuq və savabı yorulmadan asanca əldə edilən qənimətdir. Eyni şəkildə yayda tutulan oruc, əməllərin ən fəzilətlisidir.

Ən doğrunu bilən Allahdır. Allah təala bizi ən doğruya müvəffəq etsin. Amin!

Əkrəm Həsənov (İlahiyyatçı)